KỸ NĂNG SỐNG IMA VIỆT NAM – KỸ NĂNG SỬ DỤNG MẠNG XÃ HỘI AN TOÀN

Trong thời đại số hóa, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại. Không chỉ người lớn, mà ngay cả học sinh tiểu học, trung học cũng đã và đang sử dụng các nền tảng như Facebook, Zalo, TikTok, YouTube… để học tập, kết nối và giải trí. Tuy nhiên, việc sử dụng mạng xã hội như thế nào để an toàn, hiệu quả và thông minh là một câu hỏi quan trọng.

CHƯƠNG TRÌNH KỸ NĂNG SỐNG IMA VIÊT NAM

Chủ đề “Kỹ năng sử dụng mạng xã hội an toàn” là một nội dung quan trọng thuộc nhóm “Kỹ năng giao tiếp và tương tác xã hội” trong Bộ tài liệu Kỹ năng sống dành cho học sinh Tiểu học do IMA Việt Nam biên soạn được Bộ Giáo dục và Đào tạo thẩm định và cho phép triển khai giảng dạy tại các đơn vị trường học và trung tâm giáo dục.

Thông qua các tiết học được xây dựng khoa học, sinh động, phương pháp giảng dạy tích cực như thảo luận nhóm, xử lý tình huống, đóng vai và chia sẻ kinh nghiệm thực tế, học sinh sẽ được:

• Nhận diện lợi ích và rủi ro khi sử dụng mạng xã hội

• Rèn kỹ năng bảo mật thông tin cá nhân

• Thực hành giao tiếp tích cực, ứng xử văn minh trên không gian mạng

• Biết kiểm soát thời gian và cảm xúc, tránh sa đà vào thế giới ảo

• Nâng cao nhận thức về trách nhiệm cá nhân và pháp luật khi tham gia môi trường số

Bằng việc đưa chủ đề “Kỹ năng sử dụng mạng xã hội an toàn” vào giảng dạy thường xuyên, IMA Việt Nam mong muốn góp phần xây dựng thế hệ học sinh có tri thức công nghệ, có trách nhiệm với bản thân và cộng đồng, lan tỏa những giá trị tích cực trên không gian mạng – nền tảng cho một xã hội số văn minh, an toàn và nhân văn.

Trong bài viết hôm nay, cùng IMA Việt Nam tìm hiểu thêm về chủ đề “Kỹ năng sử dụng mạng xã hội an toàn”!

MẠNG XÃ HỘI LÀ GÌ?

Mạng xã hội là các nền tảng trực tuyến cho phép người dùng kết nối, chia sẻ thông tin, hình ảnh, video… tương tác với bạn bè, thầy cô và cả cộng đồng. Các mạng xã hội phổ biến hiện nay bao gồm: Facebook, Zalo, Instagram, TikTok, YouTube, Twitter,… Mạng xã hội ngày càng phổ biến hơn, không chỉ trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống, thói quen hằng ngày của nhiều người mà còn là một thành tố quan trọng trong nền kinh tế hiện tại.

Đối với học sinh, mạng xã hội là công cụ hỗ trợ học tập, giải trí và phát triển các mối quan hệ bạn bè nếu được sử dụng đúng cách.

LỢI ÍCH KHI SỬ DỤNG MẠNG XÃ HỘI ĐÚNG CÁCH

• Kết nối và học hỏi: Học sinh có thể học trực tuyến, kết nối với bạn bè, thầy cô để trao đổi bài học, chia sẻ tài liệu.

• Phát triển sở thích cá nhân: Tham gia các nhóm về hội họa, âm nhạc, origami, rubik… giúp học sinh phát triển sở trường.

• Rèn luyện kỹ năng công nghệ: Giúp trẻ sớm tiếp cận với công nghệ số – một kỹ năng cần thiết trong thế kỷ 21.

• Giao tiếp và mở rộng hiểu biết: Trò chuyện với bạn bè từ nhiều vùng miền hoặc quốc gia giúp tăng khả năng ngôn ngữ và sự tự tin.

NGUY CƠ KHI LẠM DỤNG MẠNG XÃ HỘI

Nguy cơ lừa đảo và mất thông tin cá nhân

Mạng xã hội là môi trường lý tưởng cho các đối tượng xấu dụ dỗ, giả danh người quen, tặng quà hay mời chơi game để đánh cắp thông tin cá nhân. Một số cá nhân vì nhẹ dạ cả tin đã vô tình tiết lộ địa chỉ, số điện thoại, mật khẩu khiến bản thân hoặc gia đình gặp nguy hiểm.

Ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần

Sử dụng điện thoại, máy tính quá lâu có thể dẫn đến:

• Cận thị, đau mắt, đau lưng, nhức đầu

• Mất ngủ, rối loạn giấc ngủ

• Ít vận động dẫn đến béo phì

• Rối loạn cảm xúc, dễ cáu gắt, stress, trầm cảm vì bị “so sánh”, chê bai trên mạng

Tác động tiêu cực đến học tập

Không ít học sinh vì “nghiện” mạng xã hội mà:

• Bỏ bê học tập

• Giảm sút thành tích học tập

• Mất tập trung trong lớp

Bạo lực mạng và hậu quả khôn lường

• Bình luận tiêu cực, chia sẻ hình ảnh nhạy cảm, chế giễu bạn bè

• Tham gia vào các vụ cãi nhau, bắt nạt trên mạng

• Hậu quả nghiêm trọng như bạo lực học đường, trầm cảm, tự tử

KỸ NĂNG SỬ DỤNG MẠNG XÃ HỘI AN TOÀN 

Bảo mật thông tin cá nhân

• Không chia sẻ các thông tin cá nhân như: tên đầy đủ, địa chỉ, trường lớp, số điện thoại, mật khẩu.

• Cài đặt chế độ riêng tư, chỉ chia sẻ bài viết với bạn bè.

• Bật bảo mật 2 lớp cho tài khoản mạng xã hội.

• Không nhấn vào đường link lạ, không cung cấp mã OTP hay thông tin cá nhân cho người lạ.

Suy nghĩ kỹ trước khi chia sẻ

Trước khi đăng tải nội dung nào đó, hãy tự hỏi:

• Nội dung này có đúng sự thật không?

• Có xúc phạm ai không?

• Nếu thầy cô, ba mẹ, bạn bè đọc được thì sao?

• Có thể gây hại cho người khác không?

Nếu chưa chắc chắn, hãy hỏi người lớn trước khi chia sẻ.

Ứng xử văn minh trên không gian mạng

• Không bình luận ác ý, không dùng từ ngữ thô tục.

• Không hùa theo cộng đồng mạng để công kích người khác.

• Tôn trọng người khác như cách mình muốn được đối xử.

• Nếu có mâu thuẫn, hãy chọn cách trao đổi trực tiếp hoặc nhờ sự hỗ trợ từ người lớn.

Cảnh giác với các hình thức lừa đảo trực tuyến

• Không tin vào các phần thưởng, trúng quà tặng, đường link lạ.

• Không chia sẻ hình ảnh cá nhân, đặc biệt là ảnh riêng tư.

• Nếu có người lạ hỏi chuyện, tán tỉnh, xin ảnh… hãy nói với người lớn ngay.

Quản lý thời gian sử dụng mạng xã hội hợp lý

• Chỉ sử dụng sau khi đã hoàn thành việc học, bài tập.

• Hạn chế thời gian mỗi ngày (ví dụ: 30 phút đến 1 giờ).

• Dành thời gian cho vận động, đọc sách, giao tiếp thật ngoài đời.

• Không dùng mạng xã hội trước giờ ngủ – để đảm bảo sức

Hiểu đúng – Hành động đúng

• Mạng xã hội là công cụ, không phải cuộc sống.

• Sống thật, ứng xử đúng mực và không sống “ảo”.

• Không nên đánh giá bản thân qua số lượt like hay comment.

• Hãy xác định rõ: sử dụng mạng để học hỏi, chia sẻ tích cực, chứ không phải để “khoe khoang” hay “so sánh”.

Mạng xã hội giống như một con dao hai lưỡi. Nếu học sinh biết sử dụng đúng cách, đó sẽ là cánh cửa mở ra tri thức, kết nối bạn bè, phát triển bản thân. Nhưng nếu lạm dụng hoặc thiếu cảnh giác, mạng xã hội có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe, học tập và cả tương lai.