“Nếu bạn đánh giá một con cá bằng khả năng leo cây, con cá đó sẽ dành cả cuộc đời còn lại để tin rằng nó là một đứa ngu đần” (Albert Einstein).

Thực tế, các phụ huynh bận rộn dễ cảm thấy thất vọng vì nghĩ, con chưa cố gắng hết sức, chưa thể đạt thành tích tốt ở trường, lớp.

Hạt sồi trong chậu cảnh

“Hãy khoan đánh giá con kém thông minh hay chậm hiểu chỉ vì con có chỉ số IQ thấp hay làm Toán dở. Có những trẻ giỏi giao tiếp nhưng cũng có trẻ nhạy bén trong tư duy logic, có trẻ thiên về ngôn ngữ và cũng có thể giỏi về nghệ thuật. Học thuyết đa trí thông minh bộc lộ những cơ hội để chúng ta không phạm sai lầm ươm hạt sồi vào trong một chiếc chậu cảnh”.

Thay vào đó, cần xác định đúng phong cách học tập của trẻ để khơi dậy khả năng tiềm tàng của mình. Mô hình Gregorc xác định 4 phong cách học tập chính ở mỗi trẻ dựa trên cách “NHẬN THỨC” và “SẮP XẾP” thông tin.

Theo đó, về NHẬN THỨC – tức là cách chúng ta tiếp nhận thông tin, thường theo hai cách: cụ thể và trừu tượng. Đối với kiểu “cụ thể”, trẻ thường tiếp nhận thông tin trực tiếp qua năm giác quan. Trong khi trẻ ưa thích kiểu “trừu tượng” thường hình dung, tưởng tượng, dùng trực giác, lý luận để đi tìm những ý nghĩa tiềm ẩn, thích liên kết những ý tưởng hay định nghĩa lại với nhau.

Về SẮP XẾP – hay cách chúng ta sử dụng thông tin, thường theo hai cách: trình tự và ngẫu nhiên. Trẻ lên kế hoạch và tuân thủ chặt chẽ, làm theo từng bước được xem là có phong cách “trình tự”. Còn những trẻ thường xuyên bỏ qua các bước trong tiến trình làm việc, bắt đầu từ giai đoạn giữa hay thậm chí bắt đầu từ giai đoạn cuối và đảo ngược hoàn toàn quy trình lại có phong cách “ngẫu nhiên”. Đối với trẻ ưa thích phong cách này, tính ngẫu hứng trong công việc và học tập rất quan trọng.

Kết hợp 4 khái niệm trên, chúng ta có bốn sự kết hợp của các khả năng nhận thức mà trong đó, mỗi cá nhân có một phong cách chủ đạo hoặc pha trộn nhiều phong cách khác nhau. Từ đó, cha mẹ có thể tìm ra một môi trường học tập, cách thức học và luyện tập phù hợp nhất với con.

Lớp học đa phương thức

“Có phụ huynh nào vẫn luôn khổ sở khi tìm cách bắt con làm bài tập về nhà? Có thầy cô nào không cảm thấy khó khăn khi có những học sinh không bao giờ tập trung vào việc học được quá năm phút?”. “Nhưng điều đó là lẽ thường – khi mà thầy cô và cha mẹ chưa tạo ra được môi trường học tập lý tưởng, phù hợp nhất cho học trò”.

Nếu trẻ ghi nhớ thông tin bằng thính giác, hãy để con đọc to bài học, hoặc tạo giai điệu như vè, thơ, phổ nhạc… Nếu trẻ ghi nhớ bằng thị giác, chúng ta cũng có rất nhiều cách như vẽ sơ đồ tư duy, xem phim minh họa, khuyến khích con ghi chép, đánh dấu… Còn nếu trẻ ghi nhớ bằng vận động, hãy khuyến khích con nghỉ giải lao thường xuyên và đồng thời kể những câu chuyện nhiều tình tiết hành động…

Trẻ nên tham gia các lớp học được thiết kế đa phương thức – khơi dậy những năng lực tiềm tàng trong con thay vì độc nhất một cách dạy rập khuôn máy móc. Ví dụ như trong lớp học tiếng Anh, thay vì sử dụng bảng đen phấn trắng, bài giảng được “số hóa” thành clip tình huống hay các câu đố, trò chơi và âm thanh sống động sẽ lôi cuốn sự chăm của của cả học sinh thiên hướng “học thị giác” và “thính giác”. Trong khi đó, lồng ghép kiến thức trong các ca khúc tiếng Anh, tổ chức hoạt động nhóm và di chuyển thể chất lại giúp các bạn học sinh thiên hướng học “vận động” tập trung và ghi nhớ thông tin nhiều hơn.

“Trẻ cũng cần được học cách thích nghi với nhiều phong cách học khác nhau trong bối cảnh thế giới đa dạng và đang đổi thay liên tục. Hãy tạo động lực để con muốn học cách hòa hợp, thích nghi với các phong cách học khác”.